Ιλίσια Πεδία

ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ 6^ΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

ΙΛΙΣΣΙΑ ΜΑΘΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ

ΓΡΑΦΗΣ , ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ

Για τις κοινότητες που επιμένουν να υπάρχουν

1.         I.            Σημείωμα της αρχισυνταξίας

Σε μια εποχή που το περιοδικά παροδικό φαινομενικά διαρκεί αιώνια η έκδοση της μαθητικής μας εφημερίδας επιθυμεί να είναι η έκφραση του αληθινού και του σημαντικού.

Η πρώτη έκδοση της εφημερίδας μας έχει ως κεντρικό άξονα τις γενοκτονίες ως εκδήλωση μνημόσυνου για τα αθώα θύματα τους .Θα αναφερθούμε σε γενοκτονίες που δεν ακούγονται, που θάβονται αριστοτεχνικά που ενοχλούν .

1.     II.            Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ

Η μαύρη ιστορία της Θεσσαλονίκης

 Συλληφθέντες από τους Γερμανούς Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, πριν οδηγηθούν στα στρατόπεδα. Ανάμεσά τους και 5.000 παιδιά έως 5 ετών. Στους φούρνους του Αουσβιτς κατέληξαν 3.000 Εβραιόπουλα της Θεσσαλονίκης ηλικίας από λίγων μηνών ώς πέντε ετών.

Το Ολοκαύτωμα

Οι Εβραίοι της Μακεδονίας, και ειδικότερα της Θεσσαλονίκης, επάνδρωσαν τα πρώτα συντάγματα που στάλθηκαν στο αλβανικό μέτωπο Όμως η γερμανική εισβολή τον Απρίλιο του 1941 και η συνακόλουθη τριπλή κατοχή της χώρας σήμανε ότι η τύχη του θα εξαρτάτο από τις γενοκτονικές πολιτικές του ναζιστικού καθεστώτος, τις αμφισημίες της ελληνικής εθνικής ιδεολογίας καθώς και με την ατελή ενσωμάτωση των ίδιων των Εβραίων.

Η συγκέντρωση των Εβραίων στην Πλατεία Ελευθερίας

Η εφαρμογή της «Τελικής Λύσης» ξεκίνησε από τη γερμανική ζώνη κατοχής και πιο συγκεκριμένα από τη Θεσσαλονίκη. Στις 11 Ιουλίου 1942 οι άρρενες Εβραίοι συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία Ελευθερίας, όπου υπό τις διαταγές γερμανών αξιωματικών και υπό το βλέμμα ελλήνων χωροφυλάκων υποβλήθηκαν σε δημόσιο εξευτελισμό προτού αποσταλούν σε καταναγκαστικά έργα. Τα υψηλά ποσοστά θανάτων από τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας ανάγκασαν την κοινότητα να καταβάλει υπέρογκα λύτρα για την απελευθέρωσή τους, μέρος των οποίων ήταν και η παραχώρηση του εβραϊκού νεκροταφείου. Τον Δεκέμβριο του 1942 μια από τις μεγαλύτερες και αρχαιότερες νεκροπόλεις της Ευρώπης καταστράφηκε ολοσχερώς χάρη στη συνέργεια των γερμανικών αρχών και του Δήμου Θεσσαλονίκης. Η εκτόπιση των ίδιων των θεσσαλονικέων Εβραίων ξεκίνησε τέσσερις μήνες αργότερα, τον Μάρτιο του 1943, και ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του ίδιου έτους. Το ίδιο διάστημα εκτοπίστηκαν επίσης όλοι οι Εβραίοι της Μακεδονίας και της Θράκης που υπάγονταν στη γερμανική και τη βουλγαρική διοίκηση. Ελάχιστοι ήταν εκείνοι που γλύτωσαν είτε κρυπτόμενοι, είτε εντασσόμενοι στην Αντίσταση, είτε καταφεύγοντας στην ιταλική ζώνη κατοχής.

Η συνθηκολόγηση της Ιταλίας τον Σεπτέμβριο του 1943 σήμανε την επέκταση της «Τελικής Λύσης» και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ωστόσο, οι τύχες των εκεί εβραϊκών κοινοτήτων υπήρξαν περισσότερο διαφοροποιημένες. Οι Εβραίοι των Ιωαννίνων, της Κέρκυρας, της Κρήτης και της Ρόδου αφανίστηκαν? αλλά εκείνοι της Αθήνας, της Θεσσαλίας και της Ζακύνθου διασώθηκαν. Ήταν όμως η εξαίρεση. Το Ολοκαύτωμα αποδεκάτισε τον εβραϊκό πληθυσμό της χώρας με το ποσοστό απωλειών να αγγίζει το 88%, ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Το 1940 ζούσαν στην Ελλάδα κοντά 80.000 Εβραίοι. Την επαύριο της απελευθέρωσης μόλις που υπερέβαιναν τις 10.000.

Εβραιόπουλα κρύβονται μεταμφιεσμένα σε ελληνικό χωριό

Μέσα από τη λογοτεχνία

Οι Εβραίοι της Ελλάδας

Όταν ακούστηκαν οι Γερμανοί και κατέβαιναν στην Ελλάδα, άρχισε και στη μικρή κοινότητα των Εβραίων αυτής της πόλης ο μεγάλος τρόμος. Όλοι ξεπουλούσαν, άλλοι φκιάχνανε λίρες, όλοι φώναζαν να σκορπίσουν και να κρυφτούνε μέσα στους Ρωμιούς. Η κοινότητα τρανταζόταν ολόκληρη, ακόμα λίγο και θ’ άρχιζε το σωτήριο σκόρπισμα. […] Τους πήραν όλους. Και τον κουφό το χαμάμη, και τις γριές και τους γέρους και κείνους που θέλανε να δουλέψουνε το Σάββατο και τους άλλους όλους που δεν πιάνανε τη φωτιά και τα μικρά τα παιδιά τους με τα σπυριά και του Σαμπεθάι Καμπιλή τα παιδιά και το Σιέμο και τον ίδιο τον Σαμπεθάι Καμπιλή. Kαι χαθήκαν όλοι -τέσσερις χιλιάδες ψυχές, έξω από εκείνους τους λιγοστούς, μετρημένους στα δάχτυλα, που δεν θέλησαν ν’ ακούσουν το Σαμπαθάι Καμπιλή και τα σπάσανε τα σκοινιά του και φύγανε, κρύφτηκαν μες στους Ρωμιούς ή πήγανε στο βουνό που τους φώναζαν οι εαμίτες. 
Μέσα σε λίγες ώρες η κοινότητα των Εβραίων βούλιαξε ακέρια. Mε τη Συναγωγή της, τα μαγαζιά της, τους παράδες τους μαζωμένους πεντάρα πεντάρα. Η μικρή μας πόλη με πιασμένη την ανάσα άκουσε το σπαραγμό και το θρήνο που υψώθηκε απ’ τα Οβραίικα.

(Δημ. Χατζής, “Σαμπεθάι Καμπιλής”, στο: Φραγκ. Aμπατζοπούλου, Η λογοτεχνία ως μαρτυρία. Έλληνες πεζογράφοι για τη γενοκτονία των Εβραίων, Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής, 1995, σ. 93)

Από τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς

Από το Φεβρουάριο του 1943, όλοι οι Εβραίοι υποχρεωθήκαμε να φοράμε κίτρινο άστρο. Και από τις αρχές Μαρτίου μας απαγόρευσαν να βγαίνουμε από τα γκέτο, δηλαδή ορισμένες συνοικίες όπου μας ανάγκασαν να περιοριστούμε. […] Στο μεταξύ, από τις 15 Μαρτίου 1943, είχαν αρχίσει να φεύγουν οι αποστολές των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στην Πολωνία. Φυσικά δεν υποψιαζόμασταν τι μας περίμενε. [….] Mας στοίβαξαν σε βαγόνι για ζώα, 80 άτομα σε κάθε βαγόνι, μ’ ένα βαρέλι για τις σωματικές μας ανάγκες κι ελάχιστα τρόφιμα. H διαδρομή κράτησε οχτώ μέρες. Πολλοί γέροι κι άρρωστοι πέθαναν στο ταξίδι. Φτάσαμε στο Άουσβιτς-Μπιρκενάου. […] Mας φόρεσαν κάτι ριγωτές στολές και μας χάραξαν με τατουάζ έναν αριθμό στο αριστερό μας χέρι. Ο δικός μου αριθμός είναι ο “111.383”. Mας κράτησαν δέκα μέρες καραντίνα. Ρωτήσαμε τους κάπο, που ήταν Πολωνοί ή Γερμανοί ποινικοί κατάδικοι, πότε θα ανταμώσουμε τους δικούς μας. Αυτοί γελούσαν ειρωνικά, μας έδειχναν τα κρεματόρια με τα ψηλά φουγάρα που έβγαζαν συνέχεια καπνό και μας έλεγαν: “Εκεί είναι οι συγγενείς σας”. […] Άρχισαν να μας βάζουν σε σκληρές δουλειές. Κουβαλούσαμε βαγόνια με χώματα, σπάγαμε πέτρες, ανοίγαμε δρόμους. Η τροφή ελάχιστη. Έτσι σε μια βδομάδα ήσουν πια έτοιμος για το θάνατο, γιατί συχνά, ιδιαίτερα όταν έφταναν καινούργιες αποστολές, έκαναν διαλογές κι εξόντωναν τους παλιότερους κατάδικους που είχαν εξαντληθεί από τις βαριές δουλειές. Σε μια απ’ αυτές τις νέες αποστολές, που έφταναν συνέχεια, είδα μια μάνα να κρατά ένα μωρό στην αγκαλιά και να σέρνει απ’ το χέρι ένα άλλο μεγαλύτερο παιδί που ρωτούσε: “Μαμά, πού θα μας πάνε;” Κι εκείνη απάντησε: “Πρώτα θα κάνουμε μπάνιο κι ύστερα θα συναντήσουμε το μπαμπά, τον παππού, τη γιαγιά και τους άλλους”. […]

Στις 18 ιανουαρίου του 1945 εκκενώσαν το Άουσβιτς, γιατί πλησίαζαν οι Ρώσσοι. Μας πήγαν πεζοπορία δυο μέρες ως το Γκλάιβιτς, εκτελώντας όποιον δεν μπορούσε να περπατήσει. Aπό κει μας φόρτωσαν σε βαγόνια, με 25 κάτω από το μηδέν, και μας μοίρασαν σε διάφορα στρατόπεδα. Εγώ απελευθερώθηκα από τα αμερικανικά στρατεύματα στο Γκουζεντσβάι της Αυστρίας, που είναι παράρτημα του στρατοπέδου Μαουτχάουζεν. Εγώ είχα φτάσει στα όρια της εξάντλησης. […] Όταν ήρθαν οι Αμερικάνοι και μάζευαν τα πτώματα, με πέρασαν κι εμένα για πεθαμένο. Είδαν όμως ότι οι σφυγμοί μου χτυπούσαν ακόμη και κατάλαβαν πως ζω. Εγώ είδα τους φίλους να στέκονται πάνω μου και να μου φωνάζουν: “Ξύπνα, Σάμη! Λευτερωθήκαμε! Μη μας αφήνεις τελευταία ώρα!” Κρατούσαν μια ελληνική σημαία που έφτιαξαν με κουρέλια που μάζεψαν από εδώ κι από εκεί και τραγουδούσαν τον εθνικό μας ύμνο: “χαίρε, ω, χαίρε ελευθεριά”. Ήμουν, όπως μου είπαν αργότερα, 28 κιλά. Oι Αμερικανοί με περιποιήθηκαν καλά επί τρεις μήνες, με ορούς και αποστειρωμένο αίμα. Όταν συνήλθα και στάθηκα στα πόδια μου, μ’ έστειλαν στη Γαλλία, όπου έγινα τελείως καλά, και ύστερα γύρισα στην αγαπημένη μου Ελλάδα, φιλώντας το χώμα της και κλαίγοντας από χαρά.

(Σαμ Προφέτα, “Θεσσαλονίκη-?ουσβιτς”, περ. Το Δέντρο, τευχ. 37-38, Μάρτιος-Απρίλιος 1988, στο: Φραγκ. Αμπατζοπούλου, Το Ολοκαύτωμα στις μαρτυρίες των Ελλήνων Εβραίων, Θεσσαλονίκη, Παρατηρητή

1.         III.            ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΦΡΑΝΚ
   1.                     i.            Αναρωτιέμαι πώς μια κοπελίτσα της ηλικίας μου θεωρήθηκε εγκληματίας και βασανίστηκε και πέθανε ,ενώ αυτή ζητούσε τη ζωή το γέλιο, τον έρωτα. Γιατί της το έκαναν αυτό;;(Ελεάνα Σιταρένιου Α4) 
   2.                  ii.            Είναι αναγκαίο να μαθαίνουμε το παρελθόν και να μην ξεχνάμε στο παρόν για να μην επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη. Ιδιαίτερα σήμερα που ο κίνδυνος αναβίωσης τέτοιων φαινομένων είναι υπαρκτός. (Μαριάννα Πυλαρινού Α4)
   3.                iii.            Η λογοτεχνία μας οδηγεί στη γνώση της ιστορίας. Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ είναι ένα ντοκουμέντο της αποτρόπαιης σφαγής εκατομμυρίων Εβραίων εξαιτίας του συλλογικού παραλογισμού εκείνης της εποχής. (Μαρίνα Βάσσου Α1)